Beschrijving
De permanente vorming ‘Psychoanalytische therapie en psychoanalyse met volwassenen vanuit Freudiaans-Lacaniaans perspectief’ stelt zich tot doel om clinici te vormen die op een zelfstandige manier psychoanalyse en psychoanalytische therapie kunnen uitoefenen. In deze opleiding leren studenten om de structuur van psychische klachten en symptomen in kaart te brengen en te analyseren aan de hand van het Freudiaans-Lacaniaanse conceptuele kader. Op basis daarvan leren studenten reflecteren hoe ze zich als therapeut en als analyticus correct ethisch kunnen positioneren en hoe ze adequate therapeutische technieken kunnen selecteren.
Inhoud
De permanente vorming hanteert verschillende werkvormen, waarvan de lectuur van psychoanalytische basisteksten in kartelvorm, het bijwonen van lesdagen gegeven door een verscheidenheid aan experts, het bijhouden van een klinisch dagboek en het volgen van supervisies, klinische kartels en klinische seminaries de belangrijkste zijn. Naast het zich engageren in deze werkvormen veronderstelt de opleiding ook dat de studenten zich op een of andere manier in de klinische praktijk begeven en zelf in analyse gaan.
De eerste twee genoemde werkvormen richten zich hoofdzakelijk op het ontwikkelen van een grondige theoretische basiskennis. Het métier van de psychoanalyticus en de pscyhoanalytische therapeut wordt in de eerste plaats overgedragen via het lezen van teksten van basisauteurs zoals Freud en Lacan. Dit gebeurt tijdens de opleiding typisch in kartelvorm, of, eenvoudig gesteld, in kleine groepjes die structuur en motivatie bieden tijdens het lezen van de vaak moeilijk toegankelijke psychoanalytische literatuur. De teksten worden verder ook ontsloten via onderwijs door experts terzake. Op die manier komen studenten in direct contact met mensen die de theorie op hun eigen manier tot leven hebben gebracht in een concrete klinische praktijk.
De andere vier werkvormen – het bijhouden van het klinisch dagboek, het volgen van supervisies, klinische kartels en klinische seminaries – dienen om de theorie op de concrete ervaring van de psychoanalytische praktijk te leren toepassen. Via het klinisch dagboek worden studenten uitgenodigd om op een systematische manier hun praktijkervaringen te beschrijven en te verwerken tot min of meer coherente gevalsbeschrijvingen waarin men de theorie hanteert om orde en structuur in de beschreven ervaringen aan te brengen. Tijdens (interne) supervisies, klinische kartels en klinische seminaries worden studenten uitgenodigd om samen met een supervisor of begeleider stil te staan bij de gevallen die ze beschrijven in hun klinisch dagboek, de patronen in het eigen functioneren als therapeut te ontdekken, de dogma’s te onderzoeken waaraan men zich bewust of onbewust onderwerpt als therapeut en de theorie op een levendige en concrete manier op de eigen praktijk te leren toepassen.
Inschrijvingsprocedure AJ 2023-2024
Toelatingsvereisten
Houders van het diploma van Licentiaat/master in de psychologie, afstudeerrichting klinische psychologie; houders van het diploma van Licentiaat/master in de pedagogische wetenschappen, afstudeerrichting orthopedagogiek; houders van het diploma van arts/master in de geneeskunde, die tevens psychiater of psychiater in opleiding zijn.
Houders van een ander diploma, komen mogelijks in aanmerking voor de PEV “Psychoanalytische Begeleiding van Volwassenen vanuit Freudiaans-Lacaniaans Perspectief” .Deze PEV heeft dezelfde inhoud en hetzelfde programma als de PEV “Psychoanalytische Therapie met Volwassenen vanuit Freudiaans-Lacaniaans Perspectief”, en vindt eveneens telkens op vrijdag plaats. Meer info bij Lesley Van Hoey, via Lesley.VanHoey@UGent.be.
Zelf in analyse zijn bij een analyticus van een erkende vereniging bij de eigenlijke aanvang van de opleiding is een voorwaarde.
Een minimale toelatingsvoorwaarde is zes maand klinische ervaring voor aanvang van de opleiding. Het is vereist dat kandidaten ook tijdens de opleiding in het veld van de geestelijke gezondheidssector (voldoende intensief) actief zijn, hetzij via betaalde of vrijwillige tewerkstelling.
Zelf in analyse zijn bij de eigenlijke aanvang van de opleiding is eveneens een voorwaarde.
Aanmeldingsprocedure
Kandidaten sturen hun aanvraag vanaf 1 april 2023 tot 10 juli 2023 via e-mail aan prof. Stijn Vanheule (Stijn.Vanheule@UGent.be) met Lesley Van Hoey (Lesley.VanHoey@UGent.be ) in cc. Deze aanvraag bevat CV en motivatiebrief (vooropleiding, eventuele werkervaring, algemene motivatie en het al dan niet in analyse zijn).
De selectiegesprekken worden georganiseerd in de eerste helft van juli 2023. Kandidaten worden itgenodigd worden om hun aanvraag mondeling toe te lichten (adres: Vakgroep Psychanalyse en Raadplegingspsychologie, FPPW, H.Dunantlaan 2, Gent (1ste verdieping).
Procedure na aanvaarding van de kandidatuur (uitgebreide uitleg volgt na officiële toelating)
Iedere kandidaat krijgt een informatiemail van Lesley Van Hoey zodra de toelatingen officieel zijn bevestigd. Pas daarna kan men de inschrijvingsprocedure opstarten.
Officiële inschrijving gebeurt via de website van de Dunant Academie – het platform Levenslang Leren van de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Universiteit Gent:
https://dunantacademie.ugent.be/ , instructies krijgt men hieromtrent van Lesley Van Hoey via e-mail.
Inschrijvingsgeld
AJ 2022-2023: 2450 euro
Voor vragen met betrekking tot Vlaams opleidingsverlof (VOV) kan u terecht bij Lesley.VanHoey@UGent.be .
KMO-Portefeuille
De KMO-portefeuille is een maatregel waardoor KMO’s en beoefenaars van vrije beroepen financiële steun kunnen krijgen voor opleidingen en advies die de kwaliteit van de onderneming verbeteren. Voor initiatieven in het kader van levenslang leren gebruik je het UGent erkenningsnummer DV.O103194. Hoe aanvragen?
- Je schrijft je in voor een opleiding via de website van de academie voor levenslang leren. Na inschrijving ontvang je een e-mail met daarin jouw bestelbevestiging. Wat later zal je ook een e-mail ontvangen vanwege de UGent (betaalverzoek.dfin@ugent.be) met de factuur toegevoegd als bijlage.
- BELANGRIJK: Als je gebruik wil maken van de KMO-portefeuille, mag je deze factuur niet rechtstreeks betalen aan de UGent.
- Je doet online de subsidieaanvraag op kmo-portefeuille.be ten laatste 14 kalenderdagen na aanvang van de opleiding. Het erkenningsnummer van de UGent voor de opleidingen in het kader van levenslang leren is DV.O103194. (De O na DV. is een klinker en niet het cijfer nul, de tweede 0 is wel het cijfer nul)
- Na de aanvraag stort je jouw eigen aandeel van de cursusprijs naar de financiële partner van de overheid Sodexo.
- De Vlaamse Overheid stort het resterende percentage in jouw KMO-portefeuille.
- Vergeet als allerlaatste stap niet om via de website kmo-portefeuille.be opdracht tot betaling (doorstorting) te geven wanneer het totale bedrag (100%) in de KMO-portefeuille zit.
- BELANGRIJK: Bij deze stap vermeld je het nummer (factuurnummer: begint met 75 en bestaat uit 10 cijfers) van de factuur die je ontving van de UGent.
Opleidingscheques
Sinds maart 2015 kunnen ‘hooggeschoolden (bachelor, master)’ geen beroep meer doen op opleidingscheques.
(verdere kadering, zie rubriek ‘slaagvoorwaarden’, bij https://pevpat-ugent.be/permanente-vorming-psychoanalytische-therapie-volwassenen/#1473318776818-aada71e0-a6a0)
Permanente Evaluatie
Ten einde geslaagd te zijn dienen studenten aan 80% van de onderwijsactiviteiten deel te nemen; dit impliceert naast de theoretische lessen ook een actieve deelname in de leesopdrachten en het klinische luik. De aanwezigheden van de studenten op de verschillende activiteiten wordt bijgehouden. Studenten die afwezig zijn, dienen dit op voorhand te melden aan Lesley Van Hoey.
Leeskartel
Elke student dient de lectuur grondig voor te bereiden. Tijdens het leeskartel zelf is een actieve participatie vanzelfsprekend.
In elk leeskartel wordt een verantwoordelijke aangeduid die twee taken krijgt. Enerzijds de plus-un functie, anderzijds is de verantwoordelijkheid voor de administratieve opvolging van zijn/haar kartel. Dat betekent: aanwezigheden registeren op het daarvoor bestemde formulier en doorgeven aan Lesley Van Hoey.
Papers
De student moet over het gehele opleidingstraject twee producten voorleggen. Op het einde van het tweede jaar wordt een paper (10 à 15 pagina’s) ingediend waarbij de nadruk komt te liggen op een conceptuele studie rond een door de inrichters goedgekeurd klinisch onderwerp waarin casuïstiek gehanteerd wordt ter illustratie. Op het einde van het vierde jaar dient elke student een gevallenstudie (10 tot 15 pagina’s) in met accent op het klinisch-therapeutische, met de theorie als kadering.
Paperbegeleiders
Jaar 1: studenten stellen een paperonderwerp voor ten laatste op 19/12/2022 via het portfolio; in de maand januari wordt een paperbegeleider toegekend
Jaar 2: dezelfde paperbegeleider als in voorgaand opleidingsjaar, ter finalisatie van de paper als eindproduct
Jaar 3: studenten stellen tegen 19/12/2022 een begeleider voor, door wie zij graag bij het schrijven van de gevallenstudie begeleid zouden worden
Jaar 4: men gaat verder met dezelfde begeleider als in het voorgaande opleidingsjaar
Elkéén neemt per academiejaar minstens één begeleidingsmoment op bij de supervisor in kwestie; voor de gevallenstudie minstens twee. Het begeleidingsmoment wordt telkens vooraf gegaan voor een schriftelijke voorbereiding, die een week voor de afspraak aan de begeleider via e-mail bezorgd wordt. Tijdens dat moment kan er met de begeleider gereflecteerd worden over onderwerp en wordt de voortgang van de paper/gevallenstudie besproken. De begeleiding vindt plaats na afspraak via e-mail en is een procesbegeleiding. Naast het verplichte begeleidingsmoment kan elke student altijd een bijkomende begeleiding aanvragen wanneer hij/zij dat nodig acht.
Paperproduct
Jaar 1&2:
Vanuit een Freudiaans-Lacaniaanse invalshoek wordt een paper geschreven rond een conceptueel thema met een klinische relevantie. Klinische vignetten en/of fragmenten mogen worden gebruikt ter illustratie.
Jaar 1: conceptuele studie, met klinische fragmenten ter illustratie (aanzet voor finale paper jaar 2): richtlijn 5 à 7 pagina’s
Jaar 2: conceptuele studie, met klinische fragmenten ter illustratie (eindproduct): resulteert in een paper van 10 tot 15 pagina’s
Jaar 3 & 4
De student schrijft een uitgebreide gevalsstudie vanuit Freudiaans-Lacaniaans perspectief, omtrent één of een beperkt aantal patiënten, die men intensief en bij voorkeur gedurende langere tijd heeft ontmoet. Er is aandacht voor volgende aspecten (zie visietekst hieronder):
- Wat is de structuur van het subject in diens verhouding tot de Ander?
- Waar wordt de herhaling zichtbaar in zijn verhaal?
- Hoe functioneert de overdracht, dwz hoe keert de herhaling terug in de behandeling?
- Wat is het doel van de behandeling volgens de analysant, en wat is het doel volgens de analyst?
Jaar 3: draft ter voorbereiding van de gevallenstudie (keuze van het geval en eerste uitwerking): richtlijn 5 à 7 pagina’s
Jaar 4: gevallenstudie (eindproduct): gevalsstudie 10 tot 15 pagina’s
Indiendatum
Eerste indiendatum draft paper (jaar 1)/ paper (jaar2): 18 juni 2023 (of 27 augustus 2023)
Eerste indiendatum draft gevallenstudie (jaar 3)/gevallenstudie (jaar 4): 18 juni 2023 (of 27 augustus 2023)
Studenten die hun paper niet tijdig indienen kunnen niet slagen en bijgevolg niet overgaan naar het volgende jaar.
Visietekst paper
Voor de inhoud van de gevallenstudie kunnen jullie zich richten op onderstaande visietekst.
Gevallenstudies-PEV-Visie-Tekst
Abe Geldhof_Wat is een gevalsstudie
Draft paper PEV jaar 1 (vrijblijvend)
Klinische vorming
Tijdens dit onderdeel van de opleiding komt er casusmateriaal aan bod. Een nauwgezet respecteren van het beroepsgeheim is verplicht; indien een student zich daar niet aan houdt, wordt zijn/haar opleiding onmiddellijk beëindigd.
Klinische seminaries
Tijdens elk opleidingsjaar wordt er twee maal een klinisch seminarie georganiseerd. Elke student brengt minstens minstens 1 keer een klinisch vignet. Voor de keuze van het klinisch vignet dient de student te focussen op problematische aspecten binnen een geval en deze duidelijk vermelden in de beschrijving. De dag zelf krijgt de student maximaal 10 minuten om de casus kort voor te stellen, met daarbij een focus op de eigen vragen. Nadien is er tijd om in groep met de supervisors over het vignet te reflecteren. De vignetten moeten vooraf schriftelijk worden ingediend in de portfolio.
Klinisch kartel
Studenten brengen om beurt eigen klinisch materiaal, waarover in het klinisch kartel (groepjes van 4 studenten) gereflecteerd wordt. Inhoudelijk legt men het accent op de dynamiek van de behandeling (oeverloze diagnostische discussies zijn tijdverlies). Voor elk klinisch kartel wordt een verantwoordelijke aangeduid. Deze is verantwoordelijk voor de administratieve opvolging van zijn kartel. Dat betekent: het registratieformulier afgeven aan de supervisor van het kartel.
Klinisch dagboek
Studenten houden intensief een dagboek bij waarin ze reflecties noteren over hun klinisch werk en ook linken leggen met de theoretische lessen en hun eigen lectuur van Freud. Dit dagboek biedt enerzijds een globaal overzicht van het klinisch werk van de student; anderzijds gaat het naargelang de subjectieve voorkeur en interesse van de student gedetailleerder in op bepaalde punten. Er kan bijvoorbeeld een diepgaandere klinische bespreking en theoretische uitwerking gemaakt worden van bepaalde thema’s die verschijnen over patiënten heen, van bepaalde patiënten en therapieën kan een gevalstudie geschreven worden, etc.
De vragen die in het dagboek centraal staan:
Wat ontmoet ik en waar bots ik op in mijn klinisch werk?
Hoe handel ik concreet in mijn klinisch werk?
Hoe begrijp ik klinische gegevenheden vanuit de theorie?
Dit dagboek is het basismateriaal bij de interne supervisies en in het klinisch kartel en vormt ook het vertrekpunt voor de klinische seminaries.
Individuele supervisies
In de opleiding zijn per student 15 individuele supervisies inbegrepen. Daarvan zijn er 3 supervisies extern en 12 supervisies intern.
Elk jaar, vanaf opleidingsjaar 2, neemt de student 5 supervisies op. Twaalf supervisies worden opgenomen intern in de vakgroep, drie supervisies worden opgenomen bij externe supervisors. Vanaf het tweede opleidingsjaar zijn er telkens 4 interne supervisies en 1 externe supervisie per opleidingsjaar.
De student mag zelf voorstellen wie hij als externe supervisor kiest. De voorwaarde is dat externe supervisoren over een ruim aantal jaren klinische ervaring beschikken, bij voorkeur in diverse klinische settings, en bij voorkeur erkend is door een psychoanalytische vereniging.
Dit wil concreet zeggen dat de betaling van de supervisor gebeurt via de boekhouding van de universiteit Gent. Het bedrag kan aldus op geen enkele manier cash of door de student zelf worden betaald, maar wordt integendeel overgeschreven door UGent. Die betaling kan ook ruime tijd op zich laten wachten. Het honorarium van één supervisie is vooraf bepaald en bedraagt 50 euro per sessie.
Deliberatie
Op het einde van elk opleidingsjaar volgt er een deliberatie, één eind juni, één eind augustus (dwz: na het indienen van de papers). Tijdens de deliberatie wordt nagegaan of de student voldoet aan de slaagvoorwaarden:
- voldoende aanwezigheid op leeskartel
- voldoende aanwezigheid op klinisch kartel
- voldoende aanwezigheid op de lessen
- voldoende inbreng van eigen klinisch materiaal in de klinische kartels
- voldoende inbreng en voldoende kwaliteit van eigen klinisch materiaal op de klinische seminaries
- voldoende kwaliteit van de op tijd ingediende paper
- tijdig opnemen van supervisies
Elke student krijgt via e-mail/portfolio een korte feedback van zijn/haar individuele deliberatie.
Studenten die niet aan de slaagvoorwaarden voldoen kunnen niet instappen in het volgende opleidingsjaar. Zij kunnen ten vroegste het jaar daarop opnieuw deelnemen aan de opleiding, in hetzelfde jaar waarvoor ze niet geslaagd waren, mits betaling van het inschrijvingsgeld.
Om de supervisie correct te laten gebeuren, dient de student op de dag van de plaatsgevonden supervisie, of zo snel als mogelijk daarna, een e-mail te sturen naar Lesley, met vermelding van de datum van de sessie, de naam en e-mailadres van de supervisor (om aldus met hem of haar contact te kunnen nemen en de betaling te laten volgen).
Deliberatiecomité
Stijn Vanheule, Mattias Desmet, paperbegeleiders.